Ochotnicze Straże Pożarne działają w oparciu o ustawę o ochronie przeciwpożarowej, prawie o stowarzyszeniach oraz statut Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej.

Każda jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej zarejestrowana jest w sądzie jako stowarzyszenie, posiada osobowość prawną i jest jednostką organizacyjną ochrony przeciwpożarowej.

Koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia sprawności bojowej w myśl art. 32 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej ponosi gmina.

Na terenie gminy działa 11 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych w miejscowościach: Białaszewo, Białogrądy, Boczki-Świdrowo, Ciemnoszyje, Flesze, Kapice, Łojki, Ruda, Szymany, Toczyłowo, Wierzbowo.

Ponadto do Oddziału Gminnego ZOSP RP w Grajewie należy również jednostka OSP Grajewo funkcjonująca na terenie miasta Grajewo.

Tradycją w gminie Grajewo jest to, że zawody sportowo - pożarnicze mają charakter festynu ludowego.

Zarząd Oddziału Gminnego ZOSP RP w Grajewie i Wójt Gminy Grajewo rokrocznie organizują Ogólnopolski Turniej Wiedzy Pożarniczej pod nazwą "Młodzież zapobiega pożarom" z zakresu znajomości zagadnień ochrony przeciwpożarowej, który cieszy sie dużym zainteresowaniem wśród dzieci i młodzieży.