Ochotnicze Straże Pożarne działają w oparciu o ustawę o ochronie przeciwpożarowej, prawie o stowarzyszeniach oraz statut Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej.
Każda jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej zarejestrowana jest w sądzie jako stowarzyszenie, posiada osobowość prawną i jest jednostką organizacyjną ochrony przeciwpożarowej.
Koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia sprawności bojowej w myśl art. 32.1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej - ponosi gmina.
Na terenie Gminy działa 11 jednostek OSP w następujących miejscowościach:
- Białaszewo
- Białogrądy
- Boczki
- Ciemnoszyje
- Flesze
- Kapice
- Łojki
- Ruda
- Szymany
- Toczyłowo
- Wierzbowo
- oraz jednostka OSP Grajewo